Het gebeurt niet vaak dat ik mail ontvang van muzikanten die op het punt staan nieuwe muziek uit te brengen. Meestal ben ik niet in de gelegenheid daar iets op deze site mee te doen. Laat ik deze maand afsluiten door een uitzondering te maken en enkele woorden te wijden aan het Italiaanse Passepartout Duo, het Groningse project Sleeper Nell en de recente cd+10″ van Pascal Plantinga.

Eind deze maand verscheen het vierde album Argot van het Italiaanse Passepartout Duo. Nicoletta Favari en Christopher Salvito reisden vorig jaar naar Stockholm om in de Electronic Music Studio opnamen te maken met het Serge System, een modulaire synthesizer uit de jaren zeventig. In de meeste nummers op Argot gaat een akoestische piano een dialoog aan met de machine. De piano neemt als eerste het woord waar de synthesizer vervolgens op reageert door de noten om te buigen, te verwringen of uit te rekken. Het is een proces dat herinnert aan de compositie On The Other Ocean (1978) van de Amerikaanse componist David Behrman.

Behrman gebruikte een computer voor zijn muziekwerk, Passepartout Duo beperkt zich in compacte nummers tot analoge apparatuur. Onrustige en atonale partijen worden afgewisseld met ingetogen en harmonieus spel. Het duet Back In Time is melancholische ambient. Het koortsachtige Uncommon wordt begeleid door een jazzy klinkende contrabas. in Colorful Quartz fladderen twee Japanse fluiten. Het kalme Kissing In The Park, Briefly gaat vergezeld van een strijkkwartet dat terugkeert in afsluiter Viols and Violas, in Mus. De oprispingen van de synthesizer zorgen voor prettige onvoorspelbaarheid en avontuurlijke muziek die gelukkig nergens afdaalt richting wollige neoklassiek.

Intermezzo: Sleeper Nell – Earth Quake

Sleeper Nell is singer-songwriter Pieternel Teekens uit Zuidhorn. Begin deze eeuw liet ze van zich horen met het folkduo Mama’s Homemade Dress. De recensie die ik indertijd over hun demo schreef is niet meer te achterhalen, maar in mijn herinnering was het een positieve. Na vijftien jaar stilte kreeg Teekens in 2022 weer inspiratie voor het schrijven van nieuwe liedjes. Ze treedt ook op met de Peter, Pieternel en Meindert Show, samen met Peter de Haan en Meindert Talma. Begin dit jaar nam ze in Studio AudioGijs ambachtelijke alternatieve folksongs op voor het album Vanilla Town. Wat in openingsnummer As A Game direct opvalt is dat Sleeper Nell excelleert in meerstemmige zang. Vanilla Town komt eind januari 2025 uit. De single Earth Quake is een eerste voorproefje.

Pascal Plantinga – Das Volk ist ein Fressender Kadaver

Vorige maand kreeg ik een uitnodiging in de mailbox voor de albumpresentatie van Pascal Plantinga in Paradiso Amsterdam. Zondag 10 november stond toen al genoteerd in mijn agenda, want het middagprogramma bevatte niet alleen Plantinga maar ook bevriende muzikanten uit verschillende generaties zoals de drie leden van It Dockumer Lokaeltsje. Dangerous times demand dangerous songs, vermeldt de sticker op de hoes van Das Volk ist ein Fressender Kadaver. Wat zijn gevaarlijke liedjes? Ontploffen die na vijf minuten? De muziek van Plantinga is vooral onheilspellend, alsof de luisteraar door fluisteringen een donkere steeg in wordt gelokt. Het album is een neo noir soundtrack voor een wereld in onomkeerbaar verval. De witte vredesduif uit Paloma Blanca (gecoverd in cd-afsluiter Bird In Disguise) is een bedreigde diersoort geworden. De ambient pop en knetterende elektronische ondergrond, met hulp van Duitse producer Pyrolator, heeft in combinatie met fluisterzang en blaasinstrumenten wel iets weg van latere Residents. De teksten bieden genoeg plaats voor kwinkslagen en knipogen zodat je aan het einde van de rit meer opgewekt dan somber uitstapt.

De presentatie van het album vond op een roerige zondagmiddag plaats in de veilige omgeving van de (schuil)kelder in Paradiso. Oscar Smit stond aan het roer achter de draaitafels. Ter afsluiting hierbij nog enkele foto’s en een video van Plantinga samen met speciale gast Gary Lucas.

Openingsact Carmen Jaci It Dockumer Lokaeltsje Pyrolator DJ Oscar Smit

De cd + 10″ Das Volk ist ein Fressender Kadaver is verkrijgbaar via het label Blowpipe.

Het 45-jarig jubileum van The Ex werd gisteravond uitgebreid gevierd in Amsterdam. Doorweekte bezoekers trokken een spoor van regenwater richting de ingang van een uitverkocht Bimhuis. In de zaal en in het café traden bevriende muzikanten op in diverse bezettingen. Hieronder vind je een beeldverslag aan de hand van kiekjes en een video.

Zea met Tsead Bruinja en Michelle Samba

Terwijl hoosbuien het zicht op de stad vertroebelden opende Zea het jubileumfestival in het café, samen met dichter Tsead Bruinja en drummer Michelle Samba. Harald Austbø voegde zich tijdens het slotnummer bij het trio voor geïnspireerde en vooral ongeremde stemkunst.

Han Bennink, Guro Kvåle en Farida Amadou

In de grote zaal probeerden slagwerker Han Bennink en Noorse trombonist Guro Kvåle boven de ritmische noise van Belgische bassist Farida Amadou uit te komen. Een versplinterde drumstok en een vluchtende bekken zochten dekking tussen het publiek.

Terrie, Ken Vandermark, Misale Legesse en Emma Fischer

Terrie Ex ging een duel aan met rietblazer Ken Vandermark. Hun improvisaties werden, voor zover mogelijk en wenselijk, in goede banen geleid door drummer Misale Legesse. Emma Fischer liet zich ter plekke door de muziek inspireren tot het maken van drie schilderijen.

Marion Coutts en Andy Moor

Na de pauze startte gitarist Andy Moor kale ritmische elektronische geluiden voor een korte set samen met Marion Coutts, de vocalist/trompettist met wie hij vroeger in de Schotse band Dog Faced Hermans speelde. Toen Coutts het zittende publiek vroeg op te staan uit de rode banken werd daar tot haar eigen verrassing massaal gehoor aan gegeven. Tussen de staande mensen was een origineel T-shirt van Dog Faced Hermans te spotten. Presentator Guy Peters droeg op zijn beurt een spatieloos T-shirt van Nomeansno. (Quizvraag: wat is de directe connectie tussen Dog Faced Hermans en Nomeansno?).

Katherina Bornefeld en Frank Rosaly

The Ex-slagwerker Katherina Bornefeld en Frank Rosaly kennen elkaar van hun bijdrage aan de muzikale theatervoorstelling Eros van Schweigman& in samenwerking met DOX. De muzikanten waren dus goed op elkaar ingespeeld voor een tweekoppige drumsolo die tot een staande ovatie leidde.

G.W. Sok

Voormalige The Ex-vocalist G.W. Sok had voor deze gelegenheid een paar van zijn Engelstalige gedichten geselecteerd met onder meer herinneringen aan reizen in een bandbus. De zeer productieve Sok heeft ook dit jaar weer een album uitgebracht: As We Speak, samen met elektronische muzikant Dream Skills (Donald Grant McLean).

De optredens van Kiss My Knoblauch en Lena Hessels heb ik helaas gemist omdat ze speelden in een afgeladen Bimhuiscafé en omdat het iets te gezellig was in de grote zaal. Daar hadden we een mooie plek weten te bemachtigen voor het optreden van jarige The Ex zelf. Tegen het einde van het optreden probeerden Kvåle, Vandermark en Xavier Charles vanaf de zijlijn The Ex omver te blazen. Alleen de versterker van Terrie raakte even van slag, maar dat euvel werd dankzij dochter Lena uiteindelijk verholpen.

Etenesh Wassie, Arnold de Boer en Misale Legesse

Xavier Charles en Misale Legesse keerden terug voor de begeleiding tijdens het afsluitende optreden door Ethiopische zangeres Etenesh Wassie. Arnold de Boer kwam uit de schaduw voor een vrolijke pas de deux met Wassie om daarna de gitaar op te pakken voor extra muzikale ondersteuning.

Meer video’s van The Ex in het Bimhuis vind je op de videokanalen van mauri d en info4allat.

Drie bands die geprogrammeerd stonden op het afgelopen festival Le Guess Who brachten vorige week ook een bezoek aan OCCII in Amsterdam. We zagen de terugkeer van de markante verkleedpartij Ak’Chamel, werden platgewalst door het Australische duo Party Dozen en in trance gebracht door het Amerikaanse collectief Water Damage.

De eerste act van de avond was een primitief ritueel verzorgd door twee ontheemde sjamanen. Het interstellair reizende duo Ak’Chamel, The Bandylegged Riders of the Ill-Promised Sun begon het optreden met een wandeling door het publiek. De ene muzikant schreeuwde en trommelde op een tamboerijn terwijl zijn kompaan blies op een inheems blaasinstrument. Op het podium was in de tussentijd een mist opgetrokken waar de twee gemaskerde personages zich door lieten omringen voor de rest van de set. Het optreden was in vergelijking met de vorige keer in OCCII iets heftiger, met harde klappen op een floor tom en elektrisch versterkte noten op een gitaar waar een bezem uit de hals stak. De twee riepen beurtelings of tegelijkertijd onverstaanbare bezweringen door de microfoon. Het masker van de linker sjamaan belemmerde zijn uitzicht en maakte het een uitdaging om een houten fluit te bespelen. Om onduidelijke redenen imiteerde hij met mimebewegingen het gitaarspel van zijn muzikale partner. Met een behandschoende hand tikte hij tegen zijn eigen hoofd om aan te geven dat hij zijn bandgenoot maar een rare snuiter vond. Tegen het einde van de set ging hij op de rand van het podium zitten om te murmelen en te krijsen, begeleid door gitaar en uit het niets opdoemende koorzang dat leek opgeroepen uit de geestenwereld. Muzikaal gezien was het slot het interessantste moment van een optreden dat door de muzikanten zelf nauwelijks serieus genomen werd.

Ak’Chamel

Vanaf Party Dozen gingen volume en tempo flink omhoog. Drummer Jonathan Boulet van het duo uit Sydney, Australië gooide meteen vanaf het eerste nummer de beuk erin. Saxofonist Kirsty Tickle blies met windkracht 11 door haar instrument. Haar riffs en solo’s klonken vanwege allerlei effectpedalen alsof een rockgitarist op het podium stond te springen. Tijdens het zingen bracht Tickle het bekeruiteinde van de sax rond haar mond als alternatief voor een microfoon. Het nummer Money & The Drugs klonk als een opgevoerde versie van The Stooges met heel veel Steve Mackay in plaats van Iggy Pop. Boulet zette met zijn linkerhand samples in werking van zware piano’s, punkgitaren en subsonische bassen. De allerlaagste bassen drukten benauwend tegen borstkassen van de toehoorders. Party Dozen zorgde voor genoeg opwinding op het podium om het publiek hevig in beweging te zetten, maar daar was het blijkbaar nog te vroeg voor op de avond.

Kirsty Tickle van Party Dozen

Het collectief Water Damage uit Austin, Texas paste nauwelijks op het OCCII-podium. De acht muzikanten, onder wie gastgitarist Ajay Saggar, hadden weinig bewegingsruimte tussen de vele versterkers en twee drumstellen. Rechts achterin harkten een violist en cellist op hun snaren. Naast hen kroop een muzikant met een zelfgemaakt strijkinstrument. Hij droeg een hoodie met het logo van het label Trance Syndicate, een naam die ook passend was geweest voor wat Water Damage voortbracht. In het midden speelde een bassist een traag loopje dat bestond uit slechts vier noten. Naast hem pakte een gitarist een strijkstok. Door meerdere vele strijkers klonk de ongeveer een half uur durende massieve drone die Water Damage veroorzaakte als de orkestversie van The Velvet Underground met heel veel John Cale.

Water Damage

Maximale herhaling en minimale afwijking is het motto, wat ook gold voor het spel van de twee tegenover elkaar zittende drummers. Ze speelden een kalme 6/8-maat met ditmaal de nadruk op de eerste en de zesde tel. De linkerdrummer had een bekken en hihat om elke tel op aan te slaan. Slechts een paar keer voegde de bekken- en hihatloze drummer rechts (die we herkenden als Thor Harris van onder meer Swans) een roffel op de snaredrum toe. De ritmische begeleiding was trager en daardoor minder swingend dan op het album In E en het eerste optreden dat de band een avond later tijdens festival Le Guess Who in Utrecht zou geven. In OCCII klonk het machtige Water Damage alsof de band cirkels draaide in een langzame, in zichzelf gekeerde processie.

Video’s van de optredens zijn terug te vinden op het YouTube-kanaal van mauri d.

Op uitnodiging van muzikant Ajay Saggar maakten het Schotse trio Brenda en het Amerikaanse duo somesurprises afgelopen week hun debuut op het Europese vasteland. De eerste van drie Nederlandse shows was vrijdag in OCCII, Amsterdam.

De avond werd geopend door Princess Paradox. Het duo is zo nieuw dat er, op de concertaankondiging na, geen spoor op internet van is terug te vinden. Vrijdag stonden de twee bandleden in OCCII voor het eerst op het podium. Op de achtergrond ging de drumster als een hele jonge John Bonham de trommels en bekkens te lijf. Vooraan speelde de zangeres eenvoudige akkoorden op gitaar tijdens liedjes over avonturen in het dagelijkse en nachtelijke leven. De opgewekte, Amerikaans klinkende aankondigingen verraadden nergens zenuwen. De volle zangstem won per nummer aan sterkte in punky liedjes die je in de jaren negentig had kunnen tegenkomen op een label als Kill Rock Stars. De twee muzikanten hadden zo te zien de meeste fans naar OCCII weten te trekken. Het is bij andere bands meer dan eens voorgekomen dat na het slotakkoord de aanhang samen met de openingsact vertrekt en de resterende optredens plaatsvinden voor een bijna lege zaal. Dat was afgelopen vrijdag gelukkig niet het geval. Princess Paradox en hun vrienden keerden terug om het feestje verder te vieren, aangewakkerd door tweede band Brenda uit Glasgow.

Brenda

Brenda heeft thuis in Schotland onlangs opgetreden in het voorprogramma van Franz Ferdinand. De show in OCCII was het Nederlandse debuut. Het trio klinkt alsof de zangeressen van The Human League alle mannelijke bandleden uit de repetitieruimte hebben gebonjourd om ongestoord met alle synthesizers te kunnen spelen. De warme analoge elektronische klanken brengen de luisteraar terug naar de iets mindere duistere kant van de jaren tachtig. Het bandgeluid, in combinatie met vrolijk feministisch engagement, laat ook de invloed horen van Le Tigre. Mannen moeten het ontgelden in nummers over varkens en psychopaten met teksten in een Schots accent waarin ook een Nederlandse tongval is te bespeuren. Er vielen vrijdag meerdere pauzes tussen de nummers voor het opnieuw afstellen van het monitorgeluid, maar wanneer daarna werd afgetikt ging de vaart er weer in en kon er volop gedanst worden voor wie dat wilde. De staanblijvers knikten welwillend mee met de driestemmige samenzang, een van de sterke troeven in Brenda’s repertoire.

somesurprises

Op het album Perseids is somesurprises een kwartet met een vol dreampopgeluid. De band uit Seattle was tijdens de korte Europese tournee gehalveerd tot Natasha El-Sergany (zang/gitaar) en Josh Medina (synthesizer/effecten). Zonder ritmesectie was het duo genoodzaakt de liedjes uit te kleden en de kracht van verstilling op te zoeken. Dat pakte in OCCII heel goed uit, zelfs bij een publiek dat kort daarvoor stond te springen bij Brenda. We werden aangemoedigd te gaan zitten en dat deed een groot deel van de aanwezigen dan ook. De muziek begaf zich in Amsterdam in etherische regionen waarin acts op bijvoorbeeld het label Kranky zich doorgaans begeven, zoals Jessica Bailiff, Grouper, Valet en Windy & Carl. De spacerock van Flying Saucer Attack en Spiritualized spookte ook door de nummers. Ze hadden uitgesponnen kunnen worden en eindeloos door de ruimte mogen zweven, maar werden bewust beteugeld door de structuur van folkliedjes. De bergbeekzuivere fluisterzang van El-Sergany en de fragiele schoonheid van de muziek bleken bestand tegen stoorzenders. Het nummer Late July werd bijna verpest door de jongen die de hele avond druk aan het bewegen was en me met veel nadruk in het Engels verzekerde dat hij niet dronken was. Je hoort zijn geklets en ritmedove geklap in deze video.

Video’s van somesurprises in OCCII zijn te vinden op het YouTube-kanaal van martinxoxo.

Vorige week zag ik twee bands die al meer dan vier decennia meegaan. Einstürzende Neubauten en The Ex zijn nog steeds muzikaal relevant omdat ze altijd vooruit blijven kijken. Forward in all directions.

Tanz Debil! riep een enkeling smekend tussen de nummers door tijdens het optreden van Einstürzende Neubauten afgelopen dinsdag in Utrecht. De rest van het publiek in TivoliVredenburg wist dat de Duitse band zijn smeekbede onbeantwoord zou laten. Neubauten grijpt niet meer terug naar meer dan veertig jaar oude succesnummers. De muzikanten zijn te oud en vooral te verstandig om niet meer onbesuisd op allerhande schroot te slaan. Fanatiek rammen is schadelijk voor de polsgewrichten en bovendien zijn staalplinters in de ogen niet bevordelijk voor een heldere blik. Bands die louter hits spelen verworden tot hun eigen tributeband. De rest van je leven elke avond Tanz Debil, Yü-Gung of Z.N.S. herkauwen leidt tot een mentale vernauwing waar niemand bij gebaat is.

Einstürzende Neubauten hoeft geen hits uit de vorige eeuw te spelen om zalen te vullen. De grote zaal van TivoliVredenburg was bijna uitverkocht. Fans van het eerste uur nemen tegenwoordig de hele familie mee. Er waren dinsdagavond kinderen aanwezig die naar Blixa Bargeld zijn vernoemd. De vocalist en hun bandgenoten doen het al vele jaren kalmer aan. Er is in het leven meer te verleggen dan muzikale grenzen. De zelfgemaakte, uit solide afval samengestelde instrumenten zijn gebleven, inclusief een bij een plaatselijke supermarkt geleende winkelwagen als percussie-instrument. Twee roadies versleepten waar nodig vaten, tonnen en buizen. De sublieme geluidsafstelling en de natuurlijke akoestiek nodigden uit tot verfijning. Een mooi voorbeeld daarvan waren de dunne ijzeren staven die Bargeld midden in een nummer oppakte en met een gespeelde serieuze blik in groepjes op de grond liet vallen. Een heldere muzikale fonkeling was het resultaat.

Je kunt horen dat de industriële chansons op het laatste album RAMPEN (apm: alien pop music) al improviserend tot stand is gekomen. De nummers hebben een eenvoudige basis en een open structuur met veel speelruimte voor het inkleuren met percussie, toetsen/samples en gitaar. De rechts op het podium zittende gitarist Jochen Arbeit maakte zijn instrument vaak onherkenbaar door middel van E-bow en effectapparatuur. Links zorgde rockende bassist Alexander Hacke voor een ritmisch ronkende onderlaag en aanwijzingen richting de twee percussionisten en de toetsenist achter hem. Er was tijdens aankondigingen ruime gelegenheid voor humor, want ook dat is onlosmakelijk aan Neubauten verbonden.

The Ex is een jaar ouder dan Neubauten. Het kwartet viert eind november in het Bimhuis het 45-jarig bestaan. Net als de Duitse band weigert The Ex terug te vallen op successen uit het verleden. Bedelen om State Of Shock heeft geen enkele zin. De setlist bevatte woensdag in Paradiso tien verse nummers. Twee daarvan waren in de aanloop naar het concert uitgebracht op 7”. Dezelfde set had ik in maart dit jaar gehoord tijdens een optreden in Den Bosch. Dat concert was spannend omdat het zoekproces nog niet helemaal was afgerond. De nummers zijn in de tussenliggende vijf maanden tijdens de Europese tournee verder uitgewerkt, bijgeschaafd en gegroeid. In de uitverkochte bovenzaal van Paradiso rustte het repertoire op een duurzaam fundament en stond de muziek als een volledig ingericht huis, niet in de laatste plaats vanwege het stuwende en altijd inventieve spel van drummer Katherina.

The Ex in de bovenzaal van Paradiso

Dansbare riffs, loopjes en thema’s botsten speels tegen elkaar terwijl met name gitarist Terrie de aanslagen op snaren waar nodig accentueerde met geestdriftige stappen over het podium. Van slijtage is nog lang geen sprake, ook niet bij bandleden die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Bij al dat opgewekte muzikale geweld zou ik bijna de droge humor in de teksten vergeten van gitarist/vocalist Arnold. Neem bijvoorbeeld deze tekstregels: When I grow up/I want to be an appartment block/When I go fat/Luxury flat.

Na twee toegiften was het feest voorbij. Diehards gingen beneden in de grote zaal nog even door bij Ploegendienst.

Video’s van het optreden zijn te vinden op onder meer de YouTube-kanalen van mauri d en Henny Goedemans.

Door omstandigheden duurde het vijf jaar voordat er een nieuwe editie werd georganiseerd van Wijsjes Uit Het Oosten. Het kleinschalige huiskamerfestival vierde vorige week zondag eindelijk de 25ste editie met verrassingsoptredens op van tevoren geheimgehouden locaties in Amsterdam-Oost.

Tijdens Wijsjes Uit Het Oosten verplaatsen ruim 25 bezoekers zich via een tuin naar verschillende huiskamers met aan het begin van de avond een galerie als eindbestemming. Een smoezelig tunneltje diende als tussenstop. Gitaren werden afgewisseld met een theremin. Naast minder bekende muzikanten maakten ook grote namen hun opwachting, zoals vocalist Wally van Middendorp van Minny Pops die zijn gedachtesprongen liet begeleiden door gitarist Mark Ritsema (Spasmodique, Cobraz, Raskolnikov, Mecano e.v.a.). Met behulp van een telefoon maakte ik het onderstaande korte verslag.